رئیس دانشگاه اصفهان: ضرورت تبدیل شبکه اندیشه‌ورزی دانشگاهی به سناریوهای اجرایی
رئیس دانشگاه اصفهان: ضرورت تبدیل شبکه اندیشه‌ورزی دانشگاهی به سناریوهای اجرایی
دکتر رسول رکنی‌زاده رئیس دانشگاه اصفهان در چهارمین نشست عمومی شبکه اندیشه‌ورز دانشگاه، بر اهمیت تبدیل نتایج جلسات هم‌اندیشی به سناریوهای عملیاتی و قوانین اجرایی تأکید کرد و گفت: اگر این فرایند به صورت مستمر دنبال نشود، دستاوردهای علمی و پژوهشی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید
به گزارش پایگاه خبری، چهارمین نشست عمومی شبکه اندیشه‌ورز روز چهارشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۴ در تالار دکتر رزمجو برگزار شد. در این نشست، دکتر رسول رکنی‌زاده رئیس دانشگاه،با اشاره به نقش مهم دکتر میرباقری‌فرد و تیم همراه ایشان در استمرار شبکه اندیشه‌ورزی دانشگاهی، اظهار داشت: «اگر پیگیری‌های مستمر صورت نمی‌گرفت، امروز به جایگاه فعلی نمی‌رسیدیم.»
وی با بیان نمونه‌ای از پروژه شناسایی منابع آلاینده‌های شهر اصفهان که توسط دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی پیگیری شد، افزود: «این پروژه نشان داد که اگر نتایج پژوهش‌ها به صورت سناریوهای اجرایی تدوین شود، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های شهری و ملی اثرگذار باشد.»
دکتر رکنی‌زاده ضعف اصلی کشور را در حوزه سناریونویسی و تبدیل ایده‌ها به قوانین و آیین‌نامه‌های اجرایی دانست و خاطرنشان کرد: «برنامه‌های توسعه‌ای کشور به دلیل نبود سناریوهای دقیق و عملیاتی، با توقف و کندی مواجه می‌شوند. نمونه آن برنامه هفتم توسعه است که تنها بخشی از اهداف سال نخست آن محقق شد.»
وی تأکید کرد که هیات‌های اندیشه‌ورز باید از سطح گفت‌وگو فراتر رفته و دستاوردهای خود را به دستورالعمل‌های اجرایی تبدیل کنند تا مدیران دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی بتوانند بر اساس آن عمل کنند.
دکتر رکنی‌زاده همچنین بر ضرورت به‌روزرسانی مداوم سناریوها با توجه به تحولات جهانی و نوآوری‌های علمی، به‌ویژه در حوزه‌هایی چون هوش مصنوعی و انرژی پایدار، تأکید کرد.
او در پایان با اشاره به افزایش سطح گفت‌وگو میان مدیران دانشگاه و اعضای هیات علمی، این روند را سرمایه‌ای ارزشمند دانست و گفت: «دانشگاه باید خانه‌ای برای اندیشه‌ورزی باشد؛ جایی که اعضای هیات علمی احساس کنند ایده‌هایشان در توسعه دانشگاه مؤثر است
دکترمیرباقری‌فرد: شبکه اندیشه‌ورزی دانشگاه اصفهان به مرحله راهبردی و اقدام عملی رسیده است.
دکتر سید اصغر میرباقری‌فرد، دبیر هیات اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان، در چهارمین نشست عمومی هیات با مرور سه سال فعالیت این شبکه، تأکید کرد: مهم‌ترین دستاورد هیات، شکل‌گیری یک گفتمان پویا میان مدیران و اعضای هیات علمی است که اکنون باید به برنامه‌های اجرایی در حوزه جذب، ارتقا، پژوهش، آموزش و همکاری‌های بین‌المللی تبدیل شود
دکتر سید اصغر میرباقری‌فرد با اشاره به سابقه سه‌ساله فعالیت شبکه اندیشه‌ورزی دانشگاه، گفت: «این حرکت بنیادی امروز به مرحله‌ای رسیده که می‌توانیم از مسئله‌محوری عبور کرده و وارد فاز راهبردی و سازمان‌محوری شویم.»
وی در ادامه روند شکل گیری این شبکه را تبیین و تصریح کرد: هیات اندیشه‌ورز متشکل از ۱۰ عضو اصلی صاحب‌نظر و باتجربه است. هشت کارگروه ثابت در حوزه‌های پژوهش، آموزش، فرهنگی، دانشجویی، اداری و مالی ، هیات جذب، هیات ممیزه و همکاری‌های علمی بین‌المللی فعالیت دارند. گروه‌های کانونی شامل اعضای هیات علمی، یاوران علمی و دانشجویان نیز به‌عنوان بازوی مکمل شبکه عمل می‌کنند.
دکترمیرباقری‌فرد با اشاره به فعالیت‌های گسترده کارگروه‌ها، افزود: کارگروه جذب: بیش از ۳۰ جلسه برگزار کرده و نخستین برنامه‌های نیازسنجی، ارزشیابی و بالندگی اعضای هیات علمی وارد مرحله اجرا شده است.
کارگروه هیات ممیزه: بسته‌های ارزیابی اثربخشی علمی تدوین شده و پیشنهادهای دانشگاه اصفهان در بازنگری آیین‌نامه ارتقا در شورای عالی انقلاب فرهنگی پذیرفته شده است.
کارگروه پژوهش: برنامه ارتقای اثربخشی پژوهش و برنامه نوآوری در محتوای آموزشی و درسی طراحی شده و آماده اجراست.
کارگروه آموزشی: طرح‌های بازنگری محتوای درسی و ارتقای مهارت‌آموزی دانشجویان به پایان رسیده و به معاونت آموزشی ارائه شده است.
کارگروه فرهنگی: سه طرح اخلاق حرفه‌ای، شناخت محیط فرهنگی دانشگاه و هویت‌افزایی دانشجویی در حال اجراست.
کارگروه دانشجویی: برنامه سبک زندگی سالم دانشجویی تدوین شده و در حال پیگیری است. کارگروه اداری و مالی: برنامه‌های متنوع‌سازی منابع مالی، ارتقای کیفیت زندگی کاری اعضای هیات علمی و کارکنان، و اصلاح فرایندهای خرید و تدارکات در دست اقدام است.
کارگروه همکاری‌های علمی بین‌المللی: تدوین چارچوب تسهیلگری مالی و طراحی نظام رتبه‌بندی اعضای علمی بین‌المللی در دستور کار قرار دارد.
دبیر اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان در ادامه راهبردهای کلان شبکه اندیشه ورز را شامل موارد زیر دانست:
راهبری علمی اعضای هیات علمی و تعریف نظامند برای هدایت استادیاران توسط استادان باتجربه،
بازنگری ساختار دانشگاه با رویکرد آینده‌پژوهی و میان‌رشته‌ایی، اصلاح فرایند انتخاب و انتصاب مدیران دانشگاهی، ترویج علم و اثربخشی اجتماعی در برنامه‌های پنج‌ساله اعضای هیات علمی.
تعریف زنجیره ایده تا کاربرد در حوزه‌های تخصصی علمی،حرکت از ارزیابی کمی به سمت الگوی جامع ارزیابی اثربخشی علمی، تقویت همکاری‌های علمی بین‌المللی از طریق شبکه‌سازی و جریان‌سازی علمی
وی در پایان با قدردانی از دکتر هرسیج برای پایه گذاری و تداوم شبکه اندیشه ورز در زمان مسئولیت خود و از دکتر رکنی‌زاده به سبب نقش ایشان در پایه گذاری و پویا کردن این شبکه از ایتدا و در دوران مسئولیت خود و سایر اعضای هیات اندیشه ورز برای اثرگذاری و ایجاد گفتمان پویا گفت: «این شبکه توانسته است مشارکت واقعی اعضای هیات علمی و مدیران را در تصمیم‌سازی دانشگاه محقق کند. دانشگاه باید خانه‌ای برای اندیشه‌ورزی باشد؛ جایی که همه احساس کنند ایده‌هایشان در ارتقای دانشگاه و حل مسائل جامعه مؤثر است.
وی افزود: «شبکه اندیشه‌ورزی توانسته است با مشارکت گسترده استادان و مدیران، یکپارچگی در خروجی‌های برنامه‌ها ایجاد کند. این هم‌افزایی نشان می‌دهد دانشگاه اصفهان در مسیر تبدیل اندیشه به اقدام عملی و در نهایت به تحول علمی و اجرایی گام برداشته است.
دکتر ترک لادانی استاد دانشکده مهندسی کامپیوتر بر ضرورت پژوهش اثربخش و ارتباط دانشگاه با صنعت تأکید کرد.
دکتر بهروز ترک لادانی،بر اهمیت تفکر راهبردی در پژوهش، ارتقای نوآوری و حفظ کرامت پژوهشگران تأکید کرد و مدل «SMART» را به‌عنوان الگوی برنامه‌ریزی عملیاتی معرفی نمود
در این نشست، دکتر ترک لادانی با اشاره به ضرورت طراحی برنامه‌های پژوهشی مبتنی بر سناریو و اهداف راهبردی گفت: «تفکر راهبردی باید مبنای حل مسائل باشد و از دل آن اهداف کلان استخراج شود که سپس در قالب پروژه‌های عملیاتی قابل اجرا خواهند شد.» وی افزود: «سه راهبرد اصلی ما در حوزه پژوهش شامل اثربخشی، نوآوری و حفظ کرامت پژوهشگران است که مکمل یکدیگرند و حذف هر یک آسیب‌زا خواهد بود.»
دکتر ترک لادانی با بیان اینکه مدل برنامه‌ریزی عملیاتی باید ویژگی‌های SMART شامل قابلیت سنجش، زمان‌بندی و تقسیم‌پذیری را داشته باشد، خاطرنشان کرد: «در بخش پژوهش چهار هدف کلان و ۱۵ هدف خرد تعریف شده که مجریان مشخص و سنجه‌های کمی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.» از جمله اهداف کلان مطرح‌شده در این نشست می‌توان به اجرای طرح خوشه‌های پژوهشی در دانشکده‌ها، استقرار نظام پایش پژوهش، عرضه و تحلیل فعالیتها و کارآمدسازی مدیریت ارتباط با صنعت اشاره کرد. وی همچنین بر ضرورت طراحی نظام CRM دانشگاهی برای مدیریت ارتباط با کارفرمایان پژوهشی و هدایت پژوهش‌های دانشجویی به سمت ایجاد واحدهای نوپا تأکید کرد.
در ادامه، اصلاح شیوه‌نامه ارتقا و تدوین سنجه‌های علمی برای ارزیابی اثربخشی فعالیت‌های پژوهشی، طراحی سازوکارهای تشویقی و اعطای جوایز سالانه به فعالیت‌های برتر نیز به‌عنوان دیگر اهداف کلان معرفی شد. وی در پایان با اشاره به ضعف مشارکت مدیران میانی در تدوین برنامه‌ها گفت: «اگر مدیران اجرایی پای کار نیایند، تحقق اهداف امکان‌پذیر نخواهد بود. امیدواریم در دوره‌های بعد این آسیب جدی برطرف شود.
دکتر هوشنگ طالبی، رئیس سابق دانشگاه و استاد دانشکده ریاضی و آمار به بیان دیدگاه‌های خود درباره ضرورت داده‌محوری در برنامه‌ریزی دانشگاهی پرداخت.
محورهای اصلی سخنان دکتر طالبی، زیرساخت داده و اطلاعات بود. دکتر طالبی تأکید کرد که هیچ برنامه‌ای بدون وجود داده و اطلاعات معتبر، برنامه محسوب نمی‌شود.
وی پیشنهاد داد جریان شبکه‌ای برای ثبت و ذخیره داده‌های ثبتی در دانشگاه ایجاد شود تا تصمیم‌گیری‌ها بر پایه اطلاعات دقیق انجام گیرد.
وی باور مدیران به برنامه‌محوری و داده‌محوری را شرط اساسی موفقیت دانست و افزود: مدیران باید آموزش‌های لازم، به‌ویژه در زمینه سواد آماری، را دریافت کنند تا بتوانند برنامه‌ها را به‌درستی اجرا کنند.
دکتر طالبی با ذکر مثالی از گروه فیزیک دانشگاه یادآور شد که پس از انقلاب تا سال ۱۳۷۷ هیچ عضو هیات علمی جدیدی جذب نشده بود و این موضوع میانگین سنی اعضا را به شکل غیرعادی بالا برده بود. وی افزود: با مدیریت دکتر کیاست پور و جذب اعضای جدید، این مشکل برطرف شد و اگر آن زمان جذب نیرو صورت نمی‌گرفت، امروز گروه فیزیک با بحران جدی مواجه بود.
دکتر طالبی در پایان سخنان خود دو نکته اساسی را مورد تأکید قرار داد: 1. ضرورت وجود داده و اطلاعات به‌عنوان زیرساخت اصلی برنامه‌ریزی دانشگاهی. 2. اهمیت سواد آماری مدیران برای تضمین اجرای صحیح برنامه‌ها.
در این نشست، دکتر بابک صفاری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان، به بیان دیدگاه‌ها و آسیب‌شناسی‌های حوزه پژوهش پرداخت
وی با اشاره به ضرورت بازنگری در فرآیندهای پژوهشی گفت: «ما همواره برای دستگاه‌های مختلف راهکار ارائه می‌دهیم، اما کمتر به اصلاح و بهبود درونی خود توجه کرده‌ایم. این همان ضرب‌المثل کوزه‌گری است که کوزه‌اش شکسته باشد.»
دکتر صفاری تأکید کرد که بسیاری از طرح‌های پژوهشی دانشگاهی و برون‌دانشگاهی در مرحله اجرا با مشکل مواجه می‌شوند، زیرا کارفرمایان و واحدهای بهره‌بردار در فرآیند اجرا مشارکت فعال ندارند. به گفته وی، این موضوع سبب می‌شود نتایج پژوهش‌ها به‌طور کامل در عرصه کاربردی مورد استفاده قرار نگیرند و نارضایتی ایجاد شود
وی افزود: «برای اثربخشی طرح‌ها لازم است واحدهای بهره‌بردار از ابتدا تا انتهای پروژه در کنار مجریان حضور داشته باشند تا خروجی‌ها به‌طور مستقیم در حوزه‌های اجرایی به کار گرفته شوند.» معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان همچنین به نقش مهم پژوهشگران در حوزه‌های نوین از جمله هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: «در بسیاری از موضوعات آینده‌محور، دانش فردی پژوهشگران کافی نیست و باید به‌عنوان تسهیلگر عمل کنند؛ یعنی نظرات کارشناسان متعدد و بهره‌برداران را گردآوری و پالایش کرده و در قالب گزارش‌های جامع ارائه دهند.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «بهره‌بردار اصلی این طرح‌ها معاونت‌های دانشگاه هستند و معاونت راهبردی و برنامه‌ریزی نقش کلیدی در این زمینه دارد. امیدواریم با مشارکت همه بخش‌ها، این فرآیند به نتایج ارزشمند و کاربردی منجر شود.
دکتر محمدرضا عابدی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان، با اشاره به تجربه‌های خود در اجرای طرح‌های پژوهشی، بر ضرورت رعایت شاخص‌های «مشارکت بهره‌برداران» و «تسهیلگری» در فرآیند پژوهش تأکید کرد. وی ضمن قدردانی از دکتر میرباقری فرد به‌عنوان راهبر نشست اندیشه ورز گفت: «در طرح‌های اخیر، هر دو شاخص مورد نظر، رعایت شده است. تجربه من نشان داد که حضور فعال بهره‌برداران در جلسات و نقدهای مکرر، کیفیت کار را به‌طور چشمگیری ارتقا داد.»
دکتر عابدی با اشاره به اجرای یکی از طرح‌های پژوهشی خود برای شهرداری و آموزش، افزود: «این طرح طی ۳۳ جلسه با حضور بهره‌برداران و کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت. چنین حجم بالایی از جلسات و بازنگری‌ها در دانشگاه بی‌سابقه بود و نشان‌دهنده جدیت و دقت در اجرای پروژه‌هاست.»
وی خاطرنشان کرد: «در این فرآیند، نقش اصلی پژوهشگر نه ارائه راه‌حل قطعی، بلکه تسهیلگری و گردآوری نظرات متخصصان و بهره‌برداران بود. همین رویکرد باعث شد طرح‌ها به‌صورت عملیاتی و کاربردی پیش بروند.»
معاون آموزشی دانشگاه اصفهان در پایان تأکید کرد: «این تجربه ارزشمند باید به‌عنوان یک الگو در دانشگاه جدی گرفته شود. اگر این مدل مشارکتی و تسهیل‌گرانه تقویت شود، می‌تواند به نتایج بسیار قوی‌تر و اثربخش‌تر در حوزه پژوهش و آموزش منجر شود.
دکتر امیر رحیمی، معاون اداری، مالی و پشتیبانی دانشگاه، با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر تدوین و اجرای برنامه‌های راهبردی دانشگاه، بر ضرورت واقع‌گرایی و آسیب‌شناسی دقیق تأکید کرد
دکتر رحیمی ضمن تشکر از دکتر هرسیج،دکتر طالبی و دکتر میرباقری فرد برای آغاز و ادامه این حرکت علمی، بر ارزشمند بودن خروجی‌های نشست‌های اندیشه‌ورز برای دفتر طرح و برنامه دانشگاه تأکید کرد
وی خاطرنشان کرد که بسیاری از برنامه‌های راهبردی دانشگاه در سال‌های اخیر به دلیل نبود نگاه واقع‌گرایانه و غلبه آرمان‌گرایی، در اجرا موفق نبوده‌اند و تنها درصد کمی از اهداف آن‌ها محقق شده است.
دکتر رحیمی با اشاره به وجود ایرادهای جدی در ساختار دانشگاه گفت: «برنامه راهبردی زمانی موفق خواهد بود که ابتدا مشکلات و بیماری‌های سازمانی درمان شود و سپس به سمت اهداف بلندمدت حرکت کنیم.»
وی آیین‌نامه‌های ارتقا و برخی مقررات جاری را ناکارآمد دانست و تأکید کرد که این آیین‌نامه‌ها با نگاه ایده‌آل‌گرایانه تدوین شده‌اند و با واقعیت‌های دانشگاه منافات دارند.
دکتر رحیمی پیشنهاد کرد برنامه راهبردی دانشگاه برای یک دوره پنج‌ساله با رویکرد «درمانگری» تدوین شود تا دانشگاه از وضعیت فعلی خارج شده و سپس به سمت اهداف بلندپروازانه حرکت کند.
او افزود: «ماشین دانشگاه اصفهان به گل نشسته است؛ ابتدا باید چرخ‌های آن را راه انداخت و سپس به تدریج سایر بخش‌ها را اصلاح کرد.»
دکتر رحیمی در پایان سخنان خود تأکید کرد که موفقیت برنامه‌های راهبردی دانشگاه در گرو واقع‌گرایی، آسیب‌شناسی دقیق، و تغییر نگرش بدنه علمی و مدیریتی است.
وی ابراز امیدواری کرد که با همت دفتر طرح و برنامه و همکاری اساتید، دانشگاه بتواند مسیر اصلاح و پیشرفت را با گام‌های عملی و واقع‌بینانه طی کند.
گفتنی است،این نشست با حضور اعضای هیات اندیشه ورز، چهارشنبه ۲۸ آبان در محل تالار دکتر رزمجو دانشگاه از ساعت ۹ تا ۱۱:۳۰ با محوریت ارائه گزارش فعالیتها و دستاوردهای شبکه اندیشه ورز دانشگاه و تبیین سیاستها و برنامه های دانشگاه در این حوزه ،برگزار شد.
نظر دهید