به گزارش پایگاه خبری دانشگاه، در این نشست، دکتر میرباقری‌فرد استاد گروه زبان و ادبیات فارسی و دبیر شبکه اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان، گزارشی مبسوط از تاریخچه و فعالیت‌های هیات اندیشه‌ورز دانشگاه ارائه کرد و در آغاز سخنان خود به اهمیت جایگاه اندیشه و مشورت در متون دینی و ادبی اشاره داشت.

دکتر میرباقری‌فرد در طلیعه سخنان خود با استناد به قرآن کریم و کلام امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در حکمت ۱۷۳ نهج‌البلاغه گفت: «کسی که به استقبال دیدگاه‌ها و اندیشه‌های مختلف برود، مواضع خطا را می‌شناسد و در نتیجه راه صحیح را انتخاب می‌کند.»

 وی افزود: این بیان نشان می‌دهد که تنوع آرا و مشورت با صاحبان اندیشه، مسیر درست را روشن می‌سازد و جامعه علمی را از لغزش‌ها دور می‌کند. ایشان همچنین با اشاره به اشعار مولانا، اندیشه را سرچشمه تحول و نوآوری دانست و گفت: «از یک اندیشه که آید در درون، صد جهان گردد به یک دم سرنگون.» به تعبیر وی، اندیشه می‌تواند هم تخریب خلاق و هم نوآوری آفرین باشد؛ همان‌گونه که سیل خروشان از یک سرچشمه کوچک آغاز می‌شود، اندیشه نیز می‌تواند بنیان‌های تازه‌ای در علم و فرهنگ ایجاد کند.

دکتر میرباقری فرد تاریخچه هیات اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان را تشریح کرد:

- آغاز فعالیت در سال ۱۴۰۱ با هدف ایجاد شبکه اندیشه‌ورزی در دانشگاه

-تدوین آیین‌نامه اجرایی بر اساس آسیب‌شناسی تجربه‌های داخلی و بین‌المللی

- تعریف سه رویکرد اصلی: - کوتاه‌مدت: مسئله‌محوری - میان‌مدت: راهبردنگاری

- بلندمدت: نهادینه‌سازی اندیشه‌ورزی در همه تصمیمات دانشگاه

 دکتر میرباقری‌فرد توضیح داد که تاکنون ۲۴ مسئله اولویت‌دار دانشگاه شناسایی و برای هر یک برنامه اقدام تدوین شده است. برخی از این برنامه‌ها وارد مرحله اجرا شده و برخی دیگر در حال تکمیل هستند. همچنین در مرحله دوم فعالیت‌ها، ۱۵ راهبرد کلیدی استخراج و در دستور کار دانشگاه قرار گرفته است

ساختار هیات اندیشه‌ورز:

- ریاست هیات بر عهده رئیس دانشگاه برای پیوند با مدیریت اجرایی

- ده عضو اصلی بدون مسئولیت اجرایی، با تجربه در سیاست‌گذاری علمی

- تشکیل ۸ کارگروه ثابت اندیشه‌ورز (هر کدام ۷ تا ۱۱ عضو

-همکاری نزدیک با معاونت‌های پنج‌گانه دانشگاه

وی در ادامه افزود:  از نوآوری‌های ساختاری دانشگاه اصفهان در این حوزه، ادغام معاونت فرهنگی و دانشجویی و تشکیل معاونت راهبردی است که به تصویب هیات امنای دانشگاه رسیده و به‌زودی فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.

دکتر میرباقری‌فرد به بررسی هیات‌های اندیشه‌ورز استانی پرداخت و گفت:

عضویت روسای دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها به دلیل مشغله‌های اجرایی، فرصت اندیشه‌ورزی عمیق را فراهم نمی‌کند. جلسات بیشتر صرف طرح مشکلات جاری مانند خوابگاه، تغذیه و مسائل دانشجویی می‌شود تا مباحث نظری و راهبردی. برای تحقق واقعی اندیشه‌ورزی، نیازمند بازنگری جدی در ترکیب اعضا و شیوه فعالیت این هیات‌ها هستیم.

 

در ادامه دکتر سلیمی معاون ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن ابراز خرسندی از حضور در دانشگاه اصفهان، به تبیین فلسفه وجودی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مأموریت‌های آن پرداخت.

 دکتر سلیمی با اشاره به سالروز تأسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی در ذات خود یک انقلاب فرهنگی است و فرهنگ در میان عرصه‌های اقتصاد، سیاست و اجتماع جایگاه مبنایی دارد. فرهنگ، هویت جمعی یک ملت را تعریف می‌کند و پاسخ به پرسش «ما کیستیم» را روشن می‌سازد.

 در دوران گذشته، مسیر توسعه ایران بر پایه غربی‌سازی طراحی شده بود، اما انقلاب اسلامی این مسیر را تغییر داد و بر تمدن‌سازی ایرانی-اسلامی تأکید کرد

وی افزود:شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان قرارگاه حکمرانی نرم نظام، وظیفه طراحی الگوهای حکمرانی فرهنگی و علمی کشور را بر عهده دارد.

 این شورا در سال ۱۳۵۹ با عنوان ستاد انقلاب فرهنگی آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۶۳ به شورای عالی ارتقا یافت. طی چهار دهه گذشته، شورا وارد مرحله تکاملی شده و اکنون در گام دوم انقلاب اسلامی، مأموریت تحول و ارتقای حکمرانی فرهنگی و علمی را دنبال می‌کند. - تصمیمات شورا ضمانت اجرایی دارند و به منزله قانون لازم‌الاتباع محسوب می‌شوند

دکتر سلیمی توضیح داد: ستاد علم و فناوری یکی از پنج ستاد اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در کنار ستادهای زنان و خانواده، تعلیم و تربیت و سایر حوزه‌ها فعالیت می‌کند. - این ستاد مسئولیت راهبری نقشه جامع علمی کشور را بر عهده دارد؛ نقشه‌ای که در سال ۱۳۸۹ تصویب شد و شامل ۱۳ راهبرد کلان و ۲۲۴ اقدام ملی است.

تاکنون بیش از ۲۴۰ جلسه برای اجرای این نقشه برگزار شده و اسناد مهمی همچون سند ملی هوش مصنوعی، سند ملی کوانتوم، سند گیاهان دارویی و طب سنتی، سند راهبردی امور نخبگان و سیاست‌های آمایش آموزش عالی در ذیل آن تصویب شده‌اند

دکتر سلیمی تأکید کرد که حکمرانی فرهنگی و علمی نمی‌تواند صرفاً در مرکز (تهران) طراحی شود، بلکه باید در استان‌ها امتداد یابد.

 هیات‌های اندیشه‌ورز استانی با مأموریت سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی محلی تشکیل شده‌اند تا بر اساس ظرفیت‌ها و مسائل هر استان، بسته‌های سیاستی تدوین کنند.

این هیات‌ها باید کل چرخه علم و فناوری استان را دربرگیرند؛ از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تا پارک‌های فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان. وظایف اصلی این هیئت‌ها شامل: - تدوین نظام علم و فناوری استان - اجرای برش استانی نقشه جامع علمی کشور - آمایش آموزش عالی - گفتمان‌سازی اسناد و سیاست‌ها - نظارت بر اجرای مصوبات

دکتر سلیمی در پایان سخنان خود با اشاره به نقش دانشگاه اصفهان در پیشبرد اندیشه‌ورزی، تأکید کرد که مشارکت فعال دانشگاه‌ها و نخبگان علمی در هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی می‌تواند مسیر حکمرانی علمی و فرهنگی کشور را تقویت کند و زمینه‌ساز تحقق ایران قوی در عرصه تمدن‌سازی ایرانی-اسلامی باشد.

 

دکتر صفاری معاون پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان نیز به بیان چالش‌های ساختاری و اجرایی دانشگاه‌ها در حوزه جذب و مدیریت منابع انسانی پرداخت.

وی تأکید کرد که دانشگاه‌ها باید آموزش را متناسب با نیازهای روزمره و آینده جامعه سامان دهند و این امر بدون اصلاح ساختارها امکان‌پذیر نیست.

دکتر صفاری تصریح کرد: دانشگاه اصفهان به دلیل سابقه طولانی، تعداد زیادی اعضای هیات علمی بازنشسته دارد.

در حال حاضر ۱۴۷ عضو هیات علمی با سابقه طولانی در دانشگاه حضور دارند. جذب جدید در سال‌های اخیر محدود بوده (حدود ۱۰ تا ۳۰ نفر در سال) و این میزان پاسخگوی جایگزینی بازنشستگان نیست. .

دکتر صفاری توضیح داد که تصمیمات مربوط به جذب یا قطع همکاری اعضای هیئت علمی باید به وزارتخانه ارسال و در تهران تأیید شود؛ بنابراین دانشگاه‌ها عملاً اختیار مستقلی در این زمینه ندارند.

وی با اشاره به قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور گفت: دانشگاه‌ها باید بر اساس مصوبات هیات امنا اداره شوند و از ساختارهای مرسوم دستگاه‌های اجرایی منفک شوند. دکتر صفاری اظهار کرد: محدودیت‌های مالی و اداری فعلی مانع تصمیم‌گیری مستقل دانشگاه‌ها در زمینه جذب و مدیریت منابع انسانی است. ساختارهای غیرهیئت علمی ناکارآمد باقی مانده‌اند و امکان اصلاح یا کاهش آنها وجود ندارد.: دکتر صفاری تأکید کرد: «اگر قرار است از دانشگاه‌ها مسئولیت بخواهیم، باید به همان اندازه اختیار بدهیم. در شرایط فعلی همه اختیارات از دانشگاه‌ها گرفته شده و انتظار داریم خروجی‌های مطلوب ارائه دهند؛ این وضعیت نیازمند بازنگری جدی است.

 

دکتر علی باقر طاهری‌نیا، دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی  در این نشست ضمن قدردانی از دانشگاهیان استان اصفهان، سخنان خود را در دو محور اصلی ارائه کرد: حکمرانی مبتنی بر گفتگو و نقش ستاد علم و فناوری و هیئت‌های اندیشه‌ورز در حکمرانی علمی کشور.

وی تأکید کرد که در جهان پیچیده و پرشتاب امروز، گفتگو یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر برای حکمرانی مطلوب است. حکمرانی مبتنی بر گفتگو فراتر از حکمرانی‌های تخصصی یا سازوکاری است و می‌تواند به‌عنوان یکی از بهترین الگوهای حکمرانی در شرایط کنونی مطرح شود.

با استناد به فرمایش امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام «لا ظهیرک المشاوره»، دکتر طاهری‌نیا گفت: هیچ پشتیبانی همانند مشورت نیست؛ زیرا هر فردی که در تصمیم‌گیری با او مشورت شود، در اجرا نیز همراه خواهد بود. وی افزود: مشاوره نگاه مدیریتی به مشارکت است؛ یعنی اگر تصمیمی با مشورت گرفته شود، همان افراد در اجرای آن نیز پشتیبان خواهند بود.

دکتر طاهری‌نیا بیان کرد: بصیرت در نظر، شجاعت در عمل را به دنبال دارد و این بصیرت از مسیر گفتگو حاصل می‌شود.

 او با اشاره به منابع ادبی و حکمی افزود: مدیران شجاع کسانی هستند که پیش از اقدام، اندیشه و مشورت کرده‌اند.

 وی سه ضلع اصلی مثلث گفتگو را چنین معرفی کرد: 1. گفتگوی تخصصی با نخبگان و متخصصان: بررسی دقیق موضوعات در حوزه‌های تخصصی. 2. گفتگوی اندیشمندانه فراتر از تخصص: نگاه کلان به آینده و پیامدهای تصمیمات، فراتر از حوزه‌های محدود. 3. گفتگوی اجتماعی و مدیریتی: ایجاد همراهی و هم‌افزایی در سطح استان و جامعه علمی.

 دکتر طاهری‌نیا در بخش دوم سخنان خود به مأموریت‌های ستاد علم و فناوری پرداخت و گفت: این ستاد یکی از پنج ستاد اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی است که وظیفه راهبری نقشه جامع علمی کشور را بر عهده دارد.

 وی توضیح داد که هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی باید به‌عنوان بازوی سیاست‌گذاری و تصمیم‌سازی محلی عمل کنند و کل چرخه علم و فناوری استان را دربرگیرند؛ از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تا پارک‌های فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان. - وظایف اصلی این هیئت‌ها شامل تدوین نظام علم و فناوری استان، اجرای برش استانی نقشه جامع علمی کشور، آمایش آموزش عالی، گفتمان‌سازی اسناد و سیاست‌ها و نظارت بر اجرای مصوبات است. - او تأکید کرد که مشارکت فعال دانشگاه‌ها و نخبگان علمی در این هیئت‌ها می‌تواند مسیر حکمرانی علمی و فرهنگی کشور را تقویت کند و زمینه‌ساز تحقق ایران قوی در عرصه تمدن‌سازی ایرانی-اسلامی باشد.

دکتر میرباقری فرد دبیر شبکه اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان در پایان نشست، ضمن قدردانی از حضور همه مسئولان و دانشگاهیان، نکات کلیدی جلسه را جمع‌بندی و اظهار کرد:

 

این نشست با حضور دکتر طاهری‌نیا و همکاران ایشان نقطه عطفی در تبیین مفهوم اندیشه‌ورزی در سطح استان بود.

دکتر میرباقری‌فرد تأکید کرد که منظور از هیات اندیشه‌ورز، صرفاً اندیشکده‌های مصطلح نیست؛ بلکه این هیات‌ها باید به‌عنوان بازوی همفکری و تصمیم‌سازی برای شورای عالی انقلاب فرهنگی عمل کنند.

وی با تاکید بر نقش دو سویه هیات‌های استانی تصریح کرد: از یک سو، نظرات و پیشنهادهای استان‌ها در حوزه نظام علمی و فرهنگی به شورا منتقل می‌شود از سوی دیگر، شورا می‌تواند الگوها و مدل‌های موفق را از استان‌ها دریافت و در سطح ملی به کار گیرد.

ایشان بر لزوم ورود شخصیت‌های حقیقی با تجربه و دانش تخصصی به ترکیب هیات‌ها تأکید کرد تا کیفیت تصمیم‌سازی ارتقا یابد.

ایشان تصریح کرد: ساختارهای بزرگ و پرجمعیت کارآمدی لازم را ندارند؛ بنابراین باید با طبقه‌بندی و طیف‌بندی ظرفیت‌های علمی استان، ساختاری چابک‌تر و کارآمدتر شکل گیرد.

 دکتر میرباقری‌فرد خاطرنشان کرد که موفقیت این هیات‌ها در گرو ارتباط پویا و مستمر با شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.

شایان ذکر است در این نشست مسئولان دانشگاه های استان به تفکیک دیدگاه ها و نظرات خود را مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت.