به گزارش پایگاه خبری دانشگاه، این نشست با هدف بررسی چالش‌های علوم انسانی و ضرورت تدوین چارچوب اخلاقی برای توسعه هوش مصنوعی در کشور شکل گرفت.

در ابتدای جلسه، دکتر حسینی مشاور رئیس و دبیر شورای نخبگان بنیاد ملی نخبگان ضمن قدردانی از دانشگاه اصفهان برای برگزاری این نشست، به تشریح دو محور اصلی پرداخت:

بحران ناکارآمدی علوم انسانی در کشور؛

 وی با اشاره به ضعف علوم انسانی در حل مسائل اجتماعی و اثرگذاری در نظام حکمرانی، تأکید کرد که این حوزه نیازمند بازنگری جدی است.

ضرورت تدوین مرام‌نامه اخلاق در هوش مصنوعی؛

دکتر حسینی خاطرنشان کرد که در سطح جهانی، فلسفه و اخلاق هوش مصنوعی به‌طور گسترده مورد توجه قرار گرفته است.

 وی گفت: «واژه سند، گاه موجب نگرانی می‌شود، زیرا بسیاری از اسناد پس از تدوین به فراموشی سپرده می‌شوند. از این رو، بهتر است این تلاش را تحت عنوان مرام‌نامه اخلاق در هوش مصنوعی دنبال کنیم تا رویکردی پایدار و عملیاتی داشته باشد.»

 وی همچنین با اشاره به ظرفیت‌های موجود در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان، پیشنهاد کرد تدوین این مرام‌نامه با محوریت دانشگاه اصفهان و مدیریت خانم دکتر گلی پیگیری شود.

 او افزود: «یکی از نقاط قوت بنیاد ملی نخبگان در اصفهان، توجه ویژه خانم دکتر گلی به علوم انسانی است؛ اقدامی که می‌تواند زمینه‌ساز تعریف مرکزیت این فعالیت‌ها در استان باشد.»

 

رئیس دانشگاه اصفهان: علوم انسانی نیازمند بازتعریف در مواجهه با مدرنیته و فناوری‌های نوین است

دکتر رسول رکنی‌زاده رئیس دانشگاه اصفهان در این نشست اظهار داشت: «علوم انسانی در ایران با میراث عظیم فرهنگی و سنتی گره خورده است و همین امر موجب شده در مواجهه با مدرنیته و تحولات جهانی با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شود. دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه وظیفه حفاظت از این میراث را بر عهده داشته‌اند، اما در دوران جدید، علوم انسانی باید بتواند خود را با افق‌های تازه سازگار کند، به این معنی که با استفاده از بنیادهای فکری و فرهنگی ملی و دینی، به حل مسائل و مشکلات امروز جامعه بپردازد.»

 وی با اشاره به نقش برجسته علوم انسانی در تاریخ کشور افزود: «بخش زیادی از مسئولان و حتی روسای جمهور ایران از حوزه علوم انسانی برخاسته‌اند، اما امروز این رشته‌ها در معرض خطر حذف یا کم‌اثر شدن قرار دارند. دلیل اصلی ناکارآمدی، گرفتار شدن علوم انسانی در پارادوکس سنت و مدرنیته است؛ در حالی که باید بتواند مدرنیته را درست هضم کرده و بر شانه‌های اندیشمندان بزرگ گذشته افق‌های تازه‌ای را ببیند.»

دکتر رکنی‌زاده با بیان اینکه علوم انسانی باید از تقلید صرف دستاوردهای غربی پرهیز کند، گفت: «طرح نوآوران اثرگذار در پژوهش علوم انسانی با هدف شناسایی افراد خلاق و نوآور در این حوزه آغاز شد تا بتوانیم اندیشه‌های بومی را با دستاوردهای جهانی تلفیق کنیم. نمونه‌هایی همچون الهیات اجتماعی مبتنی بر اندیشه‌های فارابی و ملاصدرا نشان می‌دهد که می‌توان مسیر تازه‌ای در علوم انسانی گشود.»

 وی همچنین به ارتباط علوم انسانی با هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود: «اگر توسعه هوش مصنوعی صرفاً بر جنبه‌های مهندسی متمرکز شود، خطر آن وجود دارد که انسان به قطعه‌ای از ماشین تقلیل یابد و به آسانی ماشین‌های جای انسان را در کلیه کارها به عهده بگیرند. در حالی که باید ساحت قدسی انسان در توسعه فناوری‌های نوین مدنظر قرار گیرد. هیچ علمی پس از رنسانس خالی از متافیزیک نیست و نقد این متافیزیک بسیار ضروری است.»

 رئیس دانشگاه اصفهان تأکید کرد: «تکنولوژی اگر انسان را از حیات قدسی‌اش جدا کند، هیچ مزیتی برای کشور نخواهد داشت. رسالت انقلاب اسلامی معرفی ساحت‌های فراتر از وعده‌های تکنولوژی به انسان امروز بوده است و أصحاب علوم انسانی باید بتوانند این رسالت را در سطح جهانی معرفی کنند و به ترویج این اندیشه در نسل امروز همت گمارند.»

دکترهرسیج: دانشگاه‌ها باید از آموزش و صنعت فراتر رفته و به حل مسائل اجتماعی و هوش مصنوعی بپردازند

دکتر حسین هرسیج استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه و رئیس سابق دانشگاه اصفهان با اشاره به تحولات دانشگاه‌ها در جهان، بر ضرورت ورود دانشگاه‌ها به حل مسائل اجتماعی، توجه جدی به هوش مصنوعی و آماده‌سازی برای عصر دانشگاه دیجیتال تأکید کرد.

وی اظهار داشت: «بحث ناکارآمدی علوم انسانی نباید بدبینانه دیده شود؛ این فرایندی است که همه دانشگاه‌های دنیا طی کرده‌اند. دانشگاه‌ها ابتدا آموزش‌محور بودند، سپس پژوهش‌محور شدند و بعد ارتباط با صنعت را در دستور کار قرار دادند. امروز اما نسل جدید دانشگاه‌ها باید به حل مسائل اجتماعی و بین‌المللی بپردازند.»

 دکتر هرسیج با اشاره به تجربه دانشگاه اصفهان افزود: «این دانشگاه در حوزه علوم انسانی کارهای بزرگی انجام داده است؛ از جمله پژوهش‌های مربوط به سرمایه اجتماعی که یکی از مشکلات اساسی کشور است. اما مشکل اصلی این است که بسیاری از این دستاوردها به مرحله اجرا نمی‌رسند و در بایگانی باقی می‌مانند.»

دکتر هرسیج با بیان اینکه دانشگاه‌ها وارد مرحله چهارم تحول خود شده‌اند، گفت: «امروز دانشگاه‌ها باید در سطح ملی و بین‌المللی به حل بحران‌هایی همچون تغییرات آب‌وهوایی، محیط زیست و امنیت منطقه‌ای بپردازند. این وظیفه‌ای است که دانشگاه‌های بزرگ و باسابقه‌ای مانند دانشگاه اصفهان باید بر عهده بگیرند.»

 وی همچنین به ظهور نسل جدید دانش تحت عنوان «دانشگاه دیجیتال» اشاره کرد و افزود: «هوش مصنوعی به‌مثابه یک بهمن در راه است. اگر دانشگاه‌های قدیمی مانند دانشگاه اصفهان مراقبت نکنند، این موج می‌تواند حالت تخریبی داشته باشد. همان‌طور که در بحران کرونا زیرساخت‌های آموزش مجازی ایجاد شد اما پس از مدتی رها گردید، اکنون نیز باید هوشیار باشیم تا فرصت‌های هوش مصنوعی از دست نرود.»

ایشان با هشدار نسبت به خطرات بی‌توجهی به این حوزه گفت: «اگر هوش مصنوعی جدی گرفته نشود، همانند پرونده هسته‌ای، کشور با چالش‌های بین‌المللی مواجه خواهد شد. بنابراین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری باید این موضوع را با جدیت دنبال کند.»

 وی در بخش دیگری از سخنان خود به مشکلات ساختاری دانشگاه‌ها اشاره کرد و افزود: «دولت ما رانتی عمل می‌کند و منابع درآمدی خود را بر اساس دانش سامان نمی‌دهد. این رابطه ارباب و برده‌ای میان دولت و دانشگاه خطرناک است. دولت باید نقش تسهیلگر داشته باشد و سرمایه‌گذاری جدی در حوزه‌های نوین مانند هوش مصنوعی انجام دهد.»

دکتر هرسیج در ادامه تصریح کرد: «با وجود محدودیت منابع و حقوق پایین استادان دانشگاه، فعالیت‌های علمی در ایران فراتر از امکانات موجود است. اما برای رقابت جهانی، نیازمند سرمایه‌گذاری اساسی و اصلاح رابطه دولت و دانشگاه هستیم. اگر این اصلاح صورت گیرد، دانشگاه‌های ایران می‌توانند در سطح جهانی اثرگذاری بیشتری داشته باشند.

 

دکترطالبی: سرمایه‌گذاری بر نیروی انسانی و تدوین ضوابط اخلاقی هوش مصنوعی ضرورتی فوری است

دکتر هوشنگ طالبی استاد گروه آمار و رئیس سابق دانشگاه اصفهان با اشاره به چالش‌های علوم انسانی در کشور، بر ضرورت سرمایه‌گذاری بر نیروی انسانی، ارتقای جایگاه علوم انسانی و تدوین ضوابط اخلاقی برای استفاده از هوش مصنوعی تأکید کرد.

دکتر طالبی در این نشست ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: «بحث ناکارآمدی علوم انسانی نیازمند آسیب‌شناسی دقیق است. نخست باید عوامل مؤثر بر این ناکارآمدی شناسایی شود و سپس راه‌حل‌های عملی برای رفع آن ارائه گردد.»

 وی با اشاره به تجربه‌های آموزشی کشور افزود: «یکی از مشکلات اساسی، عدم سرمایه‌گذاری بر نیروی انسانی علوم انسانی است. از دوران دبیرستان، دانش‌آموزان نخبه بیشتر به سمت رشته‌های تجربی و ریاضی سوق داده می‌شوند و علوم انسانی از جذب استعدادهای برتر محروم می‌ماند.

 این روند در آینده تأثیر جدی بر کیفیت علوم انسانی خواهد داشت.»

دکتر طالبی ادامه داد: «مشکل دوم، نبود باور عمومی و حتی تصمیم‌گیران به کارکرد علوم انسانی است. جامعه ما مهندسی‌زده است و علوم انسانی جایگاه شایسته‌ای ندارد. حتی دانش‌آموختگان این رشته‌ها گاه خودشان نیز به ارزش و جایگاهشان باور ندارند.»

 وی با ذکر نمونه‌هایی از کم‌توجهی به علوم انسانی خاطرنشان کرد: «در دهه ۶۰، گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان انتقال فولاد از بندرعباس به اصفهان را نامناسب دانست، اما این نظر نادیده گرفته شد و امروز آثار منفی آن را مشاهده می‌کنیم. همچنین در مسائل اجتماعی، دانشگاه‌ها اغلب پس از وقوع بحران مورد رجوع قرار می‌گیرند، در حالی که باید پیش از بحران از ظرفیت علمی آنان استفاده شود.»

 ایشان، عامل چهارم ناکارآمدی را نگاه سخت‌افزاری کشور دانست و گفت: «صنعت نرم و مسائل انسانی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و همین امر موجب می‌شود علوم انسانی ناکارآمد تلقی شود.»

 وی در ادامه به نقش بنیاد نخبگان اشاره کرد و افزود: «این بنیاد باید زمینه جذب نخبگان به علوم انسانی را از دبستان و دبیرستان فراهم کند تا استعدادها پیش از ورود به دانشگاه هدایت شوند.» دکترطالبی همچنین به وضعیت استان اصفهان اشاره کرد و گفت: «اصفهان تاریخی مهد هنر و گردشگری بوده است، اما پس از انقلاب صنعتی‌ترین استان کشور شد و این تغییر هویت آثار منفی بسیاری به همراه داشته است. دانشگاه‌ها باید متناسب با ماهیت سرزمینی خود مأموریت‌های علمی تعریف کنند.»

 وی در بخش پایانی سخنان خود به موضوع هوش مصنوعی پرداخت و هشدار داد: «ما در ابتدای راه هستیم و هنوز پیشرفت زیادی نکرده‌ایم، اما زمینه سوءاستفاده از هوش مصنوعی وجود دارد. شواهدی از این سوءاستفاده‌ها در پایان‌نامه‌ها و گزارش‌های دانشجویی دیده می‌شود. بنابراین باید هرچه سریع‌تر ضوابط و مقررات اخلاقی استفاده از هوش مصنوعی تدوین شود تا از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری گردد».

دکترمیرباقری‌فرد: علوم انسانی بدون تعریف مأموریت و انتقال دستاوردها به بدنه جامعه کارآمد نخواهد شد

در این نشست، دکتر سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان و دبیر هیأت اندیشه‌ورز دانشگاه، با مرور تجربه شوراهای علوم انسانی کشور، بر ضرورت تعریف رسالت نهاد علم، بهره‌گیری از دستاوردهای گذشته و پرهیز از آغاز دوباره مسیرهای طی‌شده تأکید کرد.

 دکتر میرباقری‌فرد در این نشست ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: «از سال ۸۴ تاکنون شوراهای متعددی در وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ارتقای علوم انسانی تشکیل شده‌اند. این شوراها با مشارکت دانشگاه‌های بزرگ و پژوهشگاه‌های علوم انسانی، آسیب‌شناسی گسترده‌ای انجام دادند و حدود ۴۰ آسیب جدی علوم انسانی شناسایی و ۳۹ راهکار عملی برای رفع آنها معرفی شد.»

 وی افزود: «۱۲ طرح ملی در اولویت قرار گرفت که بخشی از آنها اجرا شد و دستاوردهای ارزشمندی به همراه داشت. این دستاوردها یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های علمی کشور در حوزه علوم انسانی و هنر محسوب می‌شوند. اما مشکل اصلی این بود که نتایج این کارها به بدنه دانشگاه‌ها و نهادهای اجرایی منتقل نشد و هر بار کارها از صفر آغاز شد.»

وی تأکید کرد: «کارآمدی را باید بر اساس تعریف مأموریت و رسالت نهاد علم ارزیابی کرد. مشکل اصلی این است که در کشور ما چنین هدف‌گذاری مبنایی صورت نگرفته است. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت علوم انسانی بدون مأموریت مشخص، به‌طور نظام‌مند مسائل جامعه را حل کند.» دبیر هیأت اندیشه‌ورز دانشگاه اصفهان ادامه داد: «علوم انسانی ضعف ذاتی ندارد، بلکه به نسبت ظرفیت‌های بزرگ خود نتوانسته بازدهی و اثربخشی مورد انتظار را نشان دهد. مهم‌ترین آسیب این است که علوم انسانی از جامعه جداست و نظام علمی کشور برنامه مشخصی برای بهره‌گیری از آن ندارد. در حالی که بیش از ۵۳ درصد ظرفیت نظام علمی کشور مربوط به علوم انسانی است و بزرگ‌ترین مسائل جامعه نیز در این حوزه قرار دارد.»

 وی در پایان خاطرنشان کرد: «ضروری است معاونت علمی ریاست جمهوری با استفاده از دستاوردهای گذشته، مسیر را از مرحله اجرا دنبال کند و از تکرار کارهای آغازین پرهیز شود. اگر زیست‌بوم مناسب و زیرساخت‌های لازم فراهم شود، علوم انسانی می‌تواند نقش مؤثری در حل مسائل ملی و جهانی ایفا کند. 

تأکید دکتر گلی بر نقش علوم انسانی در تدوین سند اخلاق هوش مصنوعی

خانم دکتر گلی رئیس بنیاد نخبگان استان اصفهان با اشاره به ظرفیت‌های بالای دانشگاه اصفهان در حوزه علوم انسانی، بر ضرورت حمایت از اساتید توانمند در نظریه‌پردازی تأکید کرد.

وی گفت: «دانشگاه اصفهان در دانشکده‌های مختلف پتانسیل بالایی در علوم انسانی دارد و بسیاری از اساتید توان نظریه‌پردازی دارند، اما به دلیل دغدغه‌های فراوان فرصت تمرکز چندساله بر یک نظریه را پیدا نمی‌کنند.

بنیاد نخبگان می‌تواند با ایجاد مشوق‌ها و مأموریت‌های علمی، زمینه نظریه‌پردازی بلندمدت را برای این اساتید فراهم کند.»

 دکتر گلی همچنین به فعالیت‌های علمی در حوزه هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود: «در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی پایان‌نامه‌هایی با موضوع اخلاق در هوش مصنوعی در حال انجام است. یکی از پژوهش‌ها بررسی این موضوع بود که آیا هوش مصنوعی در آینده می‌تواند جایگزین مشاوران و روانشناسان شود؛ بخشی از نتایج این پژوهش به اهمیت حفظ حریم خصوصی اختصاص داشت.» وی ادامه داد: «در حوزه آموزش نیز سامانه‌هایی طراحی شده که آیین‌نامه‌های آموزشی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد و آنان می‌توانند در هر زمان و مکان پاسخ پرسش‌های خود را دریافت کنند.

دکتر یاراحمدی: اخلاق در هوش مصنوعی بدون علوم انسانی معنا ندارد

دکتر مجید یاراحمدی استاد گروه ریاضی دانشگاه اصفهان، با اشاره به تجربه‌های علمی و مدیریتی خود در حوزه هوش مصنوعی و کارآفرینی، تأکید کرد که اخلاق در فناوری بدون توجه به علوم انسانی امکان‌پذیر نیست. وی گفت: «از سال ۸۵ فعالیت خود را در حوزه ماشین و سیستم‌های کنترل آغاز کردم و بعدها به دلیل علاقه به کارآفرینی وارد این عرصه شدم. تجربه راه‌اندازی پارک علم و فناوری در استان لرستان ـ که یکی از محروم‌ترین استان‌های کشور بود ـ نشان داد که حتی در شرایط دشوار نیز می‌توان با هم‌افزایی فرهنگی و علمی دستاوردهای ارزشمند ایجاد کرد.» وی تأکید کرد که کارآمدی علوم انسانی به معنای انجام کار درست است، اما اثربخشی یعنی انجام درستِ کار درست.

به باور او، اصول اخلاق در هوش مصنوعی شامل شفافیت، عدالت، مسئولیت‌پذیری و حفظ حریم خصوصی است و تحقق آنها بدون علوم انسانی ممکن نیست.

 دکتر یاراحمدی با اشاره به وضعیت هوش مصنوعی در کشور گفت: «گلدن تایم هوش مصنوعی در دنیا سپری شده و ما بیشتر در حوزه ترویج فعالیت داریم، در حالی که باید به تولید و توسعه فناوری بپردازیم.

 وی به علاقه شخصی خود به فناوری‌های کوانتومی اشاره کرد و افزود: «این فناوری‌ها می‌توانند انقلابی در آینده ایجاد کنند و لازم است از هم‌اکنون به مباحث شفافیت و حریم خصوصی در قبال آنها توجه کنیم»

 دکتر یاراحمدی توضیح داد که با ایجاد روابط فرهنگی میان شرکت‌ها و استفاده از منابع مشترک، پارک علم و فناوری لرستان توانست در سال ۹۴ به‌عنوان پارک برتر کشور شناخته شود

دکتر یاراحمدی تأکید کرد که اخلاق در هوش مصنوعی بدون علوم انسانی بی‌معناست و تنها با تلفیق دانش فنی و رویکردهای انسانی می‌توان آینده‌ای مسئولانه برای فناوری‌های نوین رقم زد. وی تجربه‌های خود در کارآفرینی و توسعه پارک‌های علم و فناوری را نمونه‌ای از نقش فرهنگ و علوم انسانی در موفقیت علمی و اقتصادی دانست.

دکتر نصر: کارآمدی علوم انسانی نیازمند حمایت، کارآموزی و ایجاد جاذبه‌های علمی است

دکتر نصر استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و رئیس بسیج استادان دانشگاه اصفهان، با اشاره به چالش‌های پیش‌روی علوم انسانی، تأکید کرد که ناکارآمدی این حوزه نباید صرفاً با نگاه کمی سنجیده شود. وی گفت: «در رتبه‌بندی‌های علمی، فاصله علوم انسانی با رشته‌های دیگر چندان زیاد نیست. ما بیش از ۱۵۰۰ مجله علمی پژوهشی در کشور داریم و سالانه هزاران مقاله منتشر می‌شود. بنابراین باید با تامل بیشتری به مسئله ناکارآمدی نگاه کنیم و از خودزنی علمی پرهیز داشته باشیم.»

وی با اشاره به جذب رتبه‌های برتر در دانشگاه فرهنگیان گفت: «وقتی برای دانشجویان بورس و مشوق ایجاد می‌شود، حتی با وجود تعهد خدمت در مناطق محروم، باز هم علاقه‌مندان جذب می‌شوند. اگر بنیاد نخبگان برای برترین‌های علوم انسانی چنین حمایت‌هایی فراهم کند، این رشته‌ها نیز کارآمدتر خواهند شد.

دکتر نصر تأکید کرد که بسیاری از رشته‌های علوم انسانی فاقد کارآموزی جدی هستند. وی افزود: «در پزشکی دانشجو پس از دو سال وارد صحنه عمل می‌شود، اما در رشته‌هایی مانند تاریخ یا فلسفه چنین فرصتی وجود ندارد. باید کارورزی در همه رشته‌ها جدی گرفته شود تا فارغ‌التحصیلان بتوانند وارد جامعه شوند.»

وی توضیح داد که مقایسه کارآمدی علوم انسانی با رشته‌های فنی و پزشکی درست نیست، زیرا جنس مسائل متفاوت است. «پزشک با درمان جسم سروکار دارد، اما علوم انسانی با بحران‌های فکری و اعتقادی مواجه است که حل آنها بسیار پیچیده‌تر است.»

دکتر نصر بخشی از ناکارآمدی علوم انسانی را ناشی از شرایط اجتماعی و اقتصادی دانست و گفت: «ضعف‌های اعتقادی جوانان الزاماً به دلیل ضعف معلمان دینی نیست، بلکه ریشه در مشکلات معیشتی و اجتماعی دارد.»

 وی تجربه شخصی خود را در مقایسه با رشته‌های فنی بیان کرد و افزود: «علوم انسانی نیازمند بازنگری در شیوه آموزش و تربیت است تا بتواند جایگاه واقعی خود را در جامعه بازیابد.»

  دکتر نصر تأکید کرد که برای ارتقای کارآمدی علوم انسانی باید از یک‌سو حمایت‌ها و مشوق‌های جدی برای جذب استعدادها فراهم شود و از سوی دیگر کارآموزی و ارتباط عملی در رشته‌های مختلف تقویت گردد. وی افزود که تنها با اصلاح ساختار آموزشی و توجه به شرایط اجتماعی می‌توان علوم انسانی را به جایگاه واقعی خود رساند.

دکتر کلانتری: بحران ناکارآمدی تدریس علوم انسانی و ضرورت سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی

 دکتر کلانتری استاد گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، با اشاره به اهمیت علوم انسانی در شکل‌دهی به مبانی فکری جامعه، بحران موجود را نه صرفاً ناکارآمدی علوم انسانی، بلکه ناکارآمدی در تدریس علوم انسانی دانست. وی گفت: «برای کارآمدی علوم انسانی نباید از دانشگاه آغاز کنیم، بلکه باید از آموزش و پرورش و دبیرستان شروع شود. تجربه من در دانشگاه‌های غربی نشان داد که دانش‌آموزان از سنین پایین با فلسفه و تفکر نقاد آشنا می‌شوند و همین امر باعث می‌شود در ۱۸ سالگی توانایی درک و تحلیل مسائل پیچیده علوم انسانی را داشته باشند.» وی تأکید کرد که تدریس علوم انسانی باید از دبستان و دبیرستان آغاز شود تا ذهن‌ها برای فهم مسائل پیچیده آماده شوند.

دکتر کلانتری توضیح داد که کارآمدی در علوم انسانی به معنای پرورش ذهن‌های شفاف و نقاد است، نه صرفاً انتقال داده‌ها و نظریه‌ها.

 وی با اشاره به تجربه‌های خود در دانشکده پزشکی، بر اهمیت آموزش تفکر نقاد برای دانشجویان رشته‌های مختلف از جمله پزشکی و روانشناسی تأکید کرد.

دکتر کلانتری با اشاره به سرمایه‌گذاری ۱۲۵ میلیارد دلاری عربستان در حوزه دانشگاه‌ها و هوش مصنوعی، هشدار داد که ایران نباید از کشورهای منطقه عقب بماند و لازم است بودجه‌های ویژه و اختصاصی برای این حوزه در نظر گرفته شود.

دکتر کلانتری بحران اصلی علوم انسانی را در شیوه تدریس آن دانست و تأکید کرد که تنها با آغاز آموزش از مدارس، تقویت تفکر نقاد و سرمایه‌گذاری جدی در حوزه هوش مصنوعی می‌توان آینده‌ای روشن برای علوم انسانی و فناوری در کشور رقم زد.

دکتر چشمه‌سهرابی: ضرورت تدوین چارچوب ملی اخلاق در هوش مصنوعی

دکتر چشمه‌سهرابی استاد دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، با اشاره به سابقه فعالیت‌های خود در حوزه اخلاق پژوهش و سلامت علمی دانشگاهی، بر اهمیت تدوین یک چارچوب ملی در زمینه اخلاق هوش مصنوعی تأکید کرد.

وی گفت: «از سال ۸۵ درگیر مباحث اخلاقی و سلامت علمی در دانشگاه اصفهان بوده‌ام و تجربه برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های متعدد در این حوزه نشان داد که ما هنوز فاقد یک چارچوب ملی جامع برای اخلاق در پژوهش و فناوری هستیم. در حالی که بیش از ۱۰۸ سند و دستورالعمل در کشور وجود دارد، اصول بنیادین اخلاقی همچون درستکاری و اخلاص در بسیاری از آنها جایگاهی ندارند.» نکات کلیدی سخنان دکتر چشمه‌سهرابی - فقدان چارچوب ملی جامع: وی با اشاره به فعالیت‌های دانشگاه‌های مختلف و وزارتخانه‌ها، تأکید کرد که هنوز چارچوبی ملی و افتخارآمیز در حوزه اخلاق هوش مصنوعی تدوین نشده است. - لزوم آموزش و پایش مستمر: دکتر چشمه‌سهرابی بر اهمیت آموزش جدی دانشجویان ارشد و دکتری در حوزه اخلاق و فلسفه هوش مصنوعی تأکید کرد و هشدار داد که نبود پایش و بروزسازی مستمر می‌تواند در آینده چالش‌های جدی ایجاد کند. - نظریه‌پردازی در علوم انسانی: وی با ابراز نگرانی از نبود نظریه‌پردازان برجسته در علوم انسانی کشور گفت: «ما در سطح جهانی نتوانسته‌ایم نظریه‌پردازانی داشته باشیم که شانه به شانه اندیشمندان دنیا حرکت کنند. این مسئله بازتابی از سیاست‌ها و آموزش‌های ماست و نیازمند یک خانه‌تکانی جدی است.» جمع‌بندی دکتر چشمه‌سهرابی تدوین سند ملی اخلاق در هوش مصنوعی را ضرورتی انکارناپذیر دانست و تأکید کرد که تنها با ایجاد چارچوبی جامع، آموزش هدفمند و حمایت از نظریه‌پردازی در علوم انسانی می‌توان آینده‌ای مسئولانه و پایدار برای فناوری‌های نوین در کشور رقم زد. --- آیا دوست دارید خبرهای بعدی هم به همین سبک (تیتر + متن رسمی و خلاصه‌شده) آماده کنم تا مجموعه‌ای یکدست و قابل انتشار داشته باشید؟

دکتر کتابی: تدوین سند اخلاق هوش مصنوعی باید بر پایه تجربیات جهانی باشد

 دکتر کتابی استاد دانشکده زبان‌های خارجی دانشگاه اصفهان، با اشاره به ضرورت بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، تأکید کرد که تدوین این سند نباید از نقطه صفر آغاز شود. وی گفت: «یک جست‌وجوی ساده نشان می‌دهد که مجموعه‌های متعددی در سطح جهانی در زمینه اخلاق هوش مصنوعی تدوین شده‌اند. از جمله سند اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴، رویکرد سنگاپور، اصول ارائه‌شده توسط دانشگاه هاروارد و همچنین ۱۷ اصل اخلاقی در حوزه هوش مصنوعی که توسط نهادهای مختلف منتشر شده است.»

 دکتر کتابی افزود: «با توجه به وجود این منابع ارزشمند، لازم است در تدوین سند ملی اخلاق هوش مصنوعی از تجربیات موجود استفاده کنیم و مسیر را دوباره از ابتدا آغاز نکنیم.

در پایان نشست، حاضران بر اهمیت مشارکت استادان دانشگاه و نخبگان در تدوین این مرام‌نامه تأکید کردند و مقرر شد نظرات و پیشنهادهای تخصصی برای پیشبرد این طرح گردآوری شود تا در آینده نزدیک، چارچوبی جامع برای اخلاق هوش مصنوعی در کشور تدوین گردد.